In samenwerking met Zorg bij jou en Medisch Spectrum Twente (MST) zet ZGT (Ziekenhuisgroep Twente) sinds kort thuismonitoring in rondom darmoperaties. In dit interview vertelt oncologisch en GE-chirurg dr. Martijn Lutke Holzik over de opstart, de eerste ervaringen en de kansen die hybride zorg biedt voor de toekomst.

Het hybride zorgpad rondom darmoperaties is ontwikkeld voor patiënten die een geplande colon- of rectumresectie ondergaan. Hierbij vindt een groot deel van het zorgproces na de operatie niet in het ziekenhuis plaats, maar bij de patiënt thuis. Gedurende tien dagen na de operatie meten patiënten tweemaal daags hun vitale functies: hartslag, saturatie, gewicht en temperatuur. Deze gegevens geven ze via de Thuismeten app door aan het medisch servicecentrum van Zorg bij jou, waar monitoringsverpleegkundigen de waarden monitoren. Eerder bleven patiënten gemiddeld 4 tot 5 dagen ter controle in het ziekenhuis na een darmoperatie, nu kunnen ze door thuismonitoring al na 1 tot 2 dagen naar huis.

De implementatie van thuismonitoring voor darmchirurgie bij ZGT startte op initiatief van chirurg Lutke Holzik: "Ik ken de chirurgen in MST goed. Van hen wist ik dat het Zorg bij jou zorgpad 'rondom darmoperaties' daar draait. De chirurgen zijn er heel enthousiast over. Tijdens een regionaal evenement met huisartsen deelde technisch geneeskundige Ilse Waanders de eerste resultaten van deze vorm van thuismonitoring in MST. Toen ik die resultaten zag, zei ik tegen mijn groep: ‘wij moeten dit ook gaan doen’. En toen heb ik het proces opgestart om er ook binnen ZGT mee te starten."

Wennen aan een nieuwe werkwijze

De implementatie verliep niet zonder uitdagingen. Lutke Holzik: "Het aanmelden van patiënten voor thuismonitoring was in het begin niet vanzelfsprekend. Ondanks trainingen en het bijpraten van iedereen op de afdeling duurde het even voordat iedereen op zijn netvlies had dat we dit nu aan patiënten kunnen aanbieden."

Lutke Holzik benadrukt het belang van een andere mindset: "We moeten omdenken: iedereen in de thuismonitoring, tenzij. We moeten niet denken ‘deze mevrouw is al 75 jaar, dat zal wel niet kunnen’, maar er juist van uitgaan dat ze het wel kan en dit navragen. En wat blijkt, dan kunnen inderdaad meer mensen meedoen dan vooraf misschien gedacht."

Impact op het dagelijkse werk

Het invoeren van thuismonitoring zorgt voor een grote verandering in de werkwijze in het ziekenhuis. Vooral de verpleegkundigen op de afdeling zien een groot verschil. "Verpleegkundigen zijn gewend om patiënten na een operatie 4 of 5 dagen onder hun hoede te hebben. Nu zeggen ze op dag 1 of dag 2 al gedag tegen de patiënt", vertelt Lutke Holzik. “De patiënten die nu op de afdeling liggen, hebben echt nog zorg in het ziekenhuis nodig. Er zijn minder patiënten waar het eigenlijk best goed mee gaat. Dat maakt het werk voor de verpleegkundigen intensiever. Daarom hebben we de afdeling goed meegenomen toen we zijn gestart met thuismonitoring. De verpleegkundigen staan achter deze nieuwe vorm van zorg. Ze vinden het een hele mooie ontwikkeling."

Ook voor de chirurgen verandert het werk. "We lopen elke dag visite of geven supervisie op visite. En als er minder patiënten opgenomen zijn, dan kunnen we ons focussen op de patiënten die meer zorg nodig hebben."

Positieve eerste ervaringen

"Er zijn inmiddels een aantal patiënten die het gehele pad probleemloos hebben doorlopen. Ook zijn er nu veel patiënten aangemeld om na hun operatie gebruik te maken van dit programma," vertelt Lutke Holzik.

De acceptatie bij patiënten is groot. "Er zijn over het algemeen weinig zorgen bij patiënten”, gaat Lutke Holzik verder. “Als je de patiënten goed uitlegt dat het op afstand in de gaten houden net zo goed - of zelfs beter - werkt dan in de gaten gehouden worden op de afdeling, dan willen veel patiënten deelnemen. Als iemand het toch niet durft of het niet kan, dan houden we vast aan de traditionele zorg."

Lutke Holzik is enthousiast over de app: "Ik vind het heel mooi om te zien hoe de app richting de patiënt communiceert, ze aan zaken helpt te herinneren, de patiënt ook echt het gevoel geeft onder controle te zijn."

Efficiëntere zorg in tijden van schaarste

De voordelen reiken verder dan alleen betere zorg voor de patiënt. "We moeten naar passende zorg toe. De zorgvraag is groter dan we kunnen bieden. We zitten bijna elke dag in een spagaat met wat we wel en niet kunnen doen."

Thuismonitoring biedt hier een oplossing: "Als dit soort ontwikkelingen ons helpen om patiënten op afstand in de gaten te houden en we een alarm krijgen als het niet goed gaat, dan is dat winst ten opzichte van over een afdeling lopen en bij het merendeel van de patiënten te concluderen dat het eigenlijk best goed gaat. We kunnen veel efficiënter werken."

Thuismonitoring ondersteunt de regionale samenwerking in Twente

Binnen de regio Twente wordt oncologische zorg regionaal georganiseerd. Lutke Holzik: "In onze regio is een groot en sterk oncologisch netwerk, het ONZ-netwerk. We borgen als regio daarin oncologische zorg. Operaties bij endeldarmkanker worden in deze regio geconcentreerd binnen ZGT in Almelo. Binnen het ziekenhuis waren er zorgen over de capaciteit om alle patiënten uit de regio op te vangen. Door gebruik te maken van thuismonitoring, waarbij patiënten na dag 1 of 2 al naar huis gaan in plaats van na 4 tot 5 dagen, is capaciteit geen probleem meer."

Contact met het medisch servicecentrum

De samenwerking tussen de chirurgen en de verpleegkundigen van het medisch servicecentrum verloopt soepel. "We hebben alleen contact bij complicaties. Dit gebeurt gelukkig weinig." Wel heeft Lutke Holzik tijdelijk een extra taak op zich genomen: "Omdat bij de start het medisch servicecentrum nog niet werkte in het weekend, heb ik afgesproken met mijn groep dat ik tijdelijk in de weekenden de antwoorden van de patiënten check. Inmiddels werkt het MSC 7 dagen per week en is dit niet meer nodig."

Toekomstplannen

Voor de verdere ontwikkeling ziet Lutke Holzik vooral kansen bij het beter op maat informeren van de patiënt voor de operatie. "Patiënten googelen nu vaak en komen niet altijd de juiste informatie tegen. Op maat gemaakte informatie ter voorbereiding op de operatie zou ideaal zijn."

Hij vervolgt: "Ik begrijp dat de patiënt de diagnose en behandeling graag van de arts wil horen. Maar veel van de andere informatievoorziening die nu tijdens consulten plaatsvindt, zouden we kunnen afvangen met een app met informatie die wij onderschrijven. Zo kunnen we nog efficiënter werken."

De eerste ervaringen stemmen optimistisch voor de verdere ontwikkeling van thuismonitoring na chirurgie. "Dat ik de patiënt niet meer in de ogen kan kijken maar op afstand monitor, werkt voor mij net zo goed. Voor patiënten lijkt dit ook zo te zijn. Ik kan me voorstellen dat er meer zorgpaden gebruik willen maken van thuismonitoring na een operatie. Er zijn ook andere chirurgen hier die met belangstelling meekijken."

Onderzoek naar de exacte effecten is gaande en zal de wetenschappelijke onderbouwing geven van deze nieuwe vorm van zorg. Lutke Holzik: "Ik heb goede hoop dat dit aan alle kanten positief zal uitpakken. Beter herstel van de patiënten, hopelijk minder complicaties - op dit moment wordt dit allemaal onderzocht."